Paylaş:

Anadolu Beylikləri türklərin Anadoluya yerləşmə prosesində mühüm rol oynamış siyasi quruluşlar hesab edilir. 13-cü əsrin sonlarına doğru Anadolu Səlcuqlu dövlətinin zəifləməsi və 1243-cü ildə Kösedağ döyüşündən sonra monqol təzyiqinin artması bölgədə mərkəzi hakimiyyətin itirilməsinə səbəb oldu. Bu dövrdə müxtəlif türk bəyləri Anadolunun müxtəlif bölgələrində öz müstəqil idarələrini qurdular və Anadolu Beylikləri Dövrünə başladılar.

Anadolu bəyliklərinin qurulması və inkişafı

Anadolu Səlcuqlu Dövlətinin parçalanmasından sonra bir çox bəyliklər meydana çıxdı. Bunların arasında Osmanoğulları, Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Candaroğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları və Ramazanoğulları kimi mühüm siyasi strukturlar var idi. Bu bəyliklər öz bölgələrində öz idarələrini quraraq həm siyasi, həm də mədəni inkişafa töhfə vermişlər.

Karamanlılar Anadoluda türk dilini rəsmi dil elan edən ilk bəylik kimi önə çıxdılar. Osmanlılar kiçik bir bəylik kimi qurulsalar da, zaman keçdikcə böyüyərək Osmanlı Dövlətinin əsasını qoydular. Aydınoğulları və Menteşeoğulları kimi bəyliklər Qərbi Anadoluda dənizçilik fəaliyyətinə böyük əhəmiyyət vermiş və Egey sahillərində güclü donanmalar qurmuşlar.

Anadolu Beyliklərinin Mədəni və İqtisadi Töhfələri

Anadolu bəylikləri təkcə siyasi quruluş deyil, həm də mühüm mədəniyyət və iqtisadi mərkəzlər idi. Bəylər dövründə Anadolunun inkişafına töhfə verən çoxlu sayda məscid, mədrəsə, mehmanxana, karvansaray və körpülər tikilmişdir. Bu dövrdə xüsusilə memarlıq sahəsində böyük inkişaflar olmuş və Anadolu Səlcuqlu sənət anlayışı bəyliklər tərəfindən müxtəlif üslublarla zənginləşdirilmişdir.

İqtisadi baxımdan knyazlıqlar əkinçilik, ticarət və sənətkarlıq sahələrində inkişaf edirdilər. Dənizçilik fəaliyyəti ilə Ege və Aralıq dənizində əhəmiyyətli bir ticarət şəbəkəsi yaradıldı və Osmanlıdan əvvəlki Anadoluda iqtisadi canlılıq təmin edildi.

Osmanlılar Anadolu bəyliklərini bitirir

Osmanlı bəyliyi yarandığı dövrdə Anadoludakı digər bəyliklərlə mübarizə aparmış və zamanla onları öz hakimiyyəti altına almışdır. Yıldırım Bayezid dövründə böyük ölçüdə Osmanlı ərazisinə birləşdirilən bəyliklər Ankara döyüşündən (1402) sonra müstəqilliklərini bərpa etsələr də, Fateh Sultan Mehmetin dövründə qəti şəkildə Osmanlı hakimiyyətinə keçdilər.