Paylaş:

Təsəvvüf musiqisi İslamda bəndəliyi xatırlatmaq üçün istifadə olunan musiqi növüdür. Təsəvvüf musiqisi ümumiyyətlə bədii musiqinin dini əksi kimi qəbul edilir. İki əsas başlıq altında qiymətləndirilir:

Təsəvvüf Sənəti Musiqisi: Ənənəvi bədii musiqinin əsas məqam tərəqqi və gurultu sistemindən istifadə edilir. Bu, təntənəli və rəqsin əsas elementidir. Əhəmiyyətli alətlər ney və küdümdür.

Təsəvvüf Xalq Musiqisi: Xalq musiqisinin təməlləri üzərində qurulmuş melodik və ritmik cəhətlərlə zəngin bir janrdır. Şeirlər ümumiyyətlə heca vəzni ilə yazılır və sufizm ideyasından bəhs edir. Çöğür bağlama ailəsinin ən əhəmiyyətli alətidir. Rəqs də bu musiqi janrının əsas elementlərindən biridir.

Mənşəyi və ilk tərkibi

Sufi musiqisinin yaranması Süleyman Çələbinin 1409-cu ildə yazdığı "Vəsiletü'n Necat" bəstəsi ilə baş verdi. Bu əsər bu gün “Mövlid” kimi tanınır və sufi musiqisinin ilk nümunəsi hesab olunur.

Təsəvvüf musiqisi insanın daxili səyahətində mənəvi təcrübə təqdim edir və dini hisslərin ifadəsində mühüm rol oynayır.

Təsəvvüf ədəbiyyatının ən mühüm nümayəndələrinə aşağıdakılar daxildir:

Mövlana Cəlaləddin-i Rumi: Mövlana 13-cü əsrdə yaşayıb və "Məsnəvi" adlı əsəri ilə tanınır. O, hekayələr vasitəsilə insan sevgisini və dini hikməti izah edirdi.

Yunus Əmrə: 13-cü əsrdə yaşamış hesab edilən Yunus Əmrə loja poeziyasına öncülük etmiş və sadə dildə sufi şeirləri yazmışdır.

Hacı Bektaş-ı Vəli: Anadoluya Orta Asiyadan gəlib və “Məkalat” adlı əsəri ilə tanınır. Onun “Kitabul-Fevâid” və “Fatihə Təfsiri” kimi əsərləri də var.

Âşık Paşa: 1272-ci ildə anadan olan Âşık Paşa «Qəribnamə» adlı əsəri ilə tanınır. Bu əsər dini və təsəvvüfi nəsihətlər verən əxlaqi kitabdır.

Əhmədi: 14-cü əsrdə yaşamış Əhmədi “İskəndərnamə” və “Cemşid ü Hurşid” adlı əsərləri ilə tanınır.

Bu şairlər öz şeirlərində təsəvvüf ideyasını dərindən işləyib, insanlara mənəvi səfərə yol göstərmişlər.