Türk ədəbiyyatının dənizçisi Sait Faiq Abasıyanık

Sait Faiq Abasıyanık türk ədəbiyyatının ən önəmli hekayəçilərindən sayılır. Onun əsərləri türk ədəbiyyatında dəniz və balıqçılar haqqında ilk əsərlərdir. Abasıyanıkın əsərləri sadə dili və insan münasibətlərinə dair dərin müşahidələri ilə seçilir.

Türk ədəbiyyatının dənizçisi Sait Faiq Abasıyanık
İBRAHİM RƏSULZADƏ

Türk ədəbiyyatının dənizçisi Sait Faiq Abasıyanık

Sait Faiq Abasıyanık türk ədəbiyyatının ən önəmli yazarlarından biridir. Dəniz və balıqçılardan bəhs edən əsərləri ilə tanınan Abasıyanık türk hekayəçiliyinin öncüllərindəndir.

Sait Faiq Abasıyanık 18 noyabr 1906-cı ildə Adapazarıda anadan olub. Atası zabit idi və buna görə də ailəsi tez-tez köçürdü. Abasıyanık uşaqlığını Anadolunun müxtəlif şəhərlərində keçirib.

Abasıyanık 1928-ci ildə İstanbula gələrək İstanbul Oğlan Liseyinə daxil olur. Lakin o, təhsilini başa vura bilməyib və məktəbi tərk edib. Bir müddət müxtəlif işlərdə çalışdıqdan sonra ədəbiyyatla maraqlanır.

Sait Faiq Abasıyanık ilk hekayəsini 1930-cu ildə Varlık jurnalında çap etdirdi. İlk hekayə kitabı olan "Samovar" 1936-cı ildə çap olunub. Bu kitabdan sonra “Sistern” (1939), “Lazım adam” (1948), “Hovuz başı” (1952) və “Sonuncu quşlar” (1956) kimi əsərlər yer alıb.

Abasıyanıkın əsərləri ümumiyyətlə dəniz və balıqçılardan bəhs edir. O, əsərlərində sadə dildən istifadə edib, ümumiyyətlə, kiçik hekayələr yazıb. Hekayələrində o, insan münasibətlərini, tənhalığı və həyatın mənasını sorğulayır.

Mükafatlar

Sait Faiq Abasıyanık türk ədəbiyyatına verdiyi töhfələrə görə bir çox mükafat alıb. Bunlara 1953-cü ildə verilən Cümhuriyyət Xalq Partiyası Ədəbiyyat Mükafatı və 1954-cü ildə verilən Türk Dil Qurumu Mükafatı daxildir.

Sait Faiq Abasıyanık 11 may 1954-cü ildə İstanbulda qaraciyər sirrozundan vəfat edib. Məzarı İstanbuldakı Karacaahmet qəbiristanlığındadır.

"Samovar" hekayəsinin süjeti

Sait Faik Abasıyanıkın “Samovar” hekayəsi İstanbulun arxa küçələrində yaşayan kasıb bir ailənin gündəlik həyatından bəhs edir. Hekayənin qəhrəmanı işsiz, içki düşkünü Əli bəydir. Həyat yoldaşı və iki uşağı ilə yoxsulluq içində yaşayan Əli bəy dolanmaq üçün müxtəlif vasitələrə əl atır.

Əli bəy bir gün küçədə qırıntılar toplayıb çörək pulu qazanan bir oğlandan samovar alır. Samovar ailənin yeganə istilik və yemək alətinə çevrilir. Lakin samovardan istifadə Əli bəyin içki aludəçisini daha da pisləşdirir.

Samovar həm də ailənin ümid və arzularının simvoluna çevrilir. Əli bəy samovar satmaqla borcunu ödəyəcək və ailəsini yaxşı yaşatmağa ümid edir. Lakin samovar oğurlananda bu ümidlər puça çıxır.

Samovar oğurluğu Əli bəyin və ailəsinin həyatında dönüş nöqtəsinə çevrilir. Əli bəy içki aludəçiliyinin məngənəsinə düşür və ailəsini tərk edir. Həyat yoldaşı və uşaqları səfalət içində yaşamağa davam edir.

"Samovar" hekayəsi yoxsulluğun, ümidsizliyin və ailə problemlərinin təsirli povestidir. Sait Faiq Abasıyanık hekayəsində İstanbulun arxa küçələrində yaşayan insanların çarəsizliyini və həyat mübarizəsini real şəkildə əks etdirir.