Kâtip Çələbi 17-ci əsrin önəmli türk alimlərindən biridir.
03-01-2025Kâtip Çələbi 17-ci əsrin önəmli türk alimlərindən biridir. Müxtəlif sahələrdə əsərlər hazırlayan Katip Çələbi, ən məşhur əsəri olan Keşfü'z-Zünun ilə İslam dünyasında böyük iz buraxdı.
Bu əsər təkcə biblioqrafiya deyil, həm də dövrün elmi-mədəni həyatının əhatəli ensiklopediyasıdır.
Keşfü'z-Zünun nədir?
Keşfü'z-Zünun ərəbcə "məlumun kəşfi" deməkdir. Kâtip Çələbi bu əsərində İslam dünyasında yazılmış demək olar ki, bütün kitabları, onların müəllifləri və mövzularını bir araya toplayıb əhatəli biblioqrafiya yaratmışdır.
Əsər əlifba sırası ilə sadalanan minlərlə kitabın adları, müəllifləri, mövzuları və bəzən məzmunu haqqında qısa məlumatlardan ibarətdir.
İşin xüsusiyyətləri
Əhatəlilik: Keşfü'z-Zünun İslam dünyasında yazılmış əsərlərin demək olar ki, hamısını əhatə edən ən əhatəli biblioqrafiyalardan biridir.
Ətraflı məlumat: Əsərdə təkcə kitabların adları deyil, həm də müəlliflərin həyatı, əsərlərin yazıldığı tarixlər, mövzuları haqqında ətraflı məlumat verilir.
Çox Disiplinli: Keşfü'z-Zünun təkcə dini elmlərdə deyil, tarix, coğrafiya, riyaziyyat və astronomiya kimi bir çox fərqli elm sahələrindəki işləri də əhatə edir.
Əlifba sırası: İş əlifba sırası ilə sıralandığı üçün asanlıqla istifadə edilə bilər.
Keşfü'z-Zünunun Əhəmiyyəti
Keşfü'z-Zünun İslam dünyasının elmi və mədəni irsi haqqında mühüm məlumatlar verən istinad mənbəyidir. İşin əhəmiyyətini aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar:
İslam dünyasının inventarizasiyası: İslam dünyasında yazılmış əsərlərin demək olar ki, hamısını bir araya gətirdiyi üçün dövrün elmi və mədəni həyatının inventarıdır.
Tədqiqatçılar üçün Əsas Mənbə: Tarixçilər, ədəbiyyat xadimləri, filosoflar və digər elm adamları üçün əvəzsiz mənbəyə çevrilmişdir.
Mədəni İrs: İslam dünyasının zəngin mədəni irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsində mühüm rol oynamışdır.
Universal Tədqiqat: O, təkcə İslam dünyası tərəfindən deyil, həm də dünyanın elm tarixçiləri və biblioqrafiya mütəxəssisləri tərəfindən maraqla öyrənilir.
Keşfü'z-Zünun Kâtip Çələbinin ən mühüm əsərlərindən və İslam dünyasının ən əhatəli biblioqrafiyalarından biridir. Bu əsər təkcə kitabların siyahısı deyil, həm də dövrün elmi və mədəni həyatına dair mühüm məlumatları özündə əks etdirən ensiklopediyadır. Keşfü'z-Zünun bu gün də bir çox tədqiqatçı üçün əvəzolunmaz mənbə olmaqda davam edir.