Paylaş:

Şeyh Qalipin qələmə aldığı “Hüsn ü Aşk” divan ədəbiyyatının ən mühüm əsərlərindən biridir. Eşq və gözəllik mövzularını təsəvvüf prizmasından bəhs edən bu məsnəvi türk ədəbiyyatının klassik əsərlərindəndir.

Şeyx Qalip kimdir?

Əsl adı Muhammed Es'ad olan Şeyh Qalip 18-ci əsrin əhəmiyyətli şairlərindən biridir. O, divan ədəbiyyatının sonuncu böyük ustadlarından sayılır.

Cəmi 23 yaşında ikən “redaktorluq etdiyi” “Divan”ı ilə yanaşı, iki ildən sonra yazdığı “Hüsn ü Aşk” adlı mesnevisi ilə də ədəbiyyat aləmində mühüm yer qazanıb.

Hüsn ü Aşk nədir?

Hüsn ü Aşk, yəni Gözəllik və Sevgi Şeyh Qalipin mistik bir səyahəti təsvir etdiyi bir məsnəvidir. Əsərdə məhəbbət ilahi bir qüdrət və insanın kamilləşməsi üçün bir vasitə kimi görünür. Hüsn, yəni gözəllik bu sevginin son məqsədi kimi təsvir edilmişdir.

İşin mövzuları:

Sevgi və Gözəllik: Əsərin əsas mövzuları sevgi və gözəllikdir. Burada məhəbbət təkcə dünyəvi ehtiras kimi deyil, həm də ilahi birləşmə və kamillik səyahəti kimi qəbul edilir. Gözəllik bu sevginin nail olmaq istədiyi son məqsəddir.

Təsəvvüf: Hüsn ü Aşk sufi əsəridir. Əsərdə insanın daxili aləmi, Allaha çatmaq səyi, ilahi eşq kimi sufi anlayışlarından bəhs edilir.

Fəlsəfə: Əsərdə fəlsəfi sorğular da var. Varlıq, şüur, gözəllik kimi məfhumlar üzərində dərindən düşünülür.

İşin əhəmiyyəti:

Divan ədəbiyyatının zirvəsi: Hüsn ü Aşk divan ədəbiyyatının zirvə əsərlərindən sayılır. Şeyh Qalip bu əsərdə həm dil ustalığını, həm də dərin düşüncələrini ortaya qoyub.

Sufi ədəbiyyatı: Əsər sufi ədəbiyyatının mühüm nümunəsidir. O, eşq və gözəllik mövzularına toxunmaqla təsəvvüf anlayışlarını daha anlaşıqlı etmişdir.

Universal Mövzular: Əsərdəki sevgi və gözəllik mövzuları bütün bəşəriyyət üçün keçərli universal mövzulardır. Bu səbəbdən Hüsn ü Aşk müxtəlif mədəniyyətlərdən olan insanlara müraciət edir.

İşin təsirləri:

Hüsn ü Aşk təkcə öz dövründə deyil, sonrakı dövrlərdə də bir çox şair və yazıçılara təsir göstərmişdir. Əsər türk ədəbiyyatında sevgi poeziyasının inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. Bundan əlavə, təsəvvüf düşüncəsinin ədəbiyyatda əks olunmasında təsirli olmuşdur.

Nəticə etibarı ilə “Hüsn ü Aşk” Şeyh Qalipin ən mühüm əsərlərindən biridir və türk ədəbiyyatının klassik əsərləri sırasındadır. Məhəbbət və gözəllik mövzularını təsəvvüf prizmasından bəhs edən bu məsnəvi həm ədəbi dəyəri, həm də dərin düşüncələri ilə oxucuları heyran etməkdə davam edir.