Dünden devam eden
5. Akıl emniyeti: Dini-vicdanı koruma çerçevesinde aklın korunması da hayatî önem taşımaktadır. Sevgili Peygamberimiz, “Aklı olmayanın dini yoktur” demek sûretiyle, meselenin önemine işaret etmiştir.
11-03-2022Aklın korunması, düşünce ve fikir hürriyetinin temini ile mümkündür. Akıl, hakkı bulma, gerçeği arama vasıtasıdır. Onun, tekâmül ettirilerek geliştirilmesi gerekmektedir.
İnsanı mükellef tutan aklı ve iradesidir. İnsanı insan yapan da budur. Aklın gıdası ilimdir, irade eğitimi esastır. Dolayısıyla dini koruma çerçevesinde aklın, iradenin korunması da hayatî önem taşımaktadır.
Resul-i Ekrem (s.a.v.), “Allah-u Teâlâ’nın ilk yarattığı akıldır” (Dâvûd b. El-Mecd, Kitabu’l-Akl ) buyurarak aklın önemine işaret etmiştir. Yine O, diğer hadislerinde de; “Allah-u Teâlâ akıldan daha kıymetli bir şey yaratmamıştır” buyurmuş ve kâmil aklı Allah’a yaklaşmanın vasıtası olarak kabul etmiştir.
“İnsanlar çeşitli iyiliklerle Allah-u Teâlâ’ya yaklaşırken sen de aklın ile yaklaş” (Ebu Nuaym Ali’den ) demiştir.
Kalem, ilim tahsil etmede aklın vasıtasıdır. “O (Allah) ki, kalem ile talim etti, insana bilmediğini öğretti.” (Alak, 4-5)
Aklını korumayan, onu körelten, hakikati idrak etmekten mahrum kalır: “Zira, hakikat budur ki; gözler körelmez ve lakin sînelerdeki kalpler körelir.” (Hac, 46 )
“Kim bu dünyada kör olursa, o, ahirette de kördür; yolca daha da şaşkındır.” (İsra 72)
İnsan, aklını korur, ona gıdası olan ilmi verir ve onu tekamül ettirirse, her şeyin hakikatine nüfuz etmeye muvaffak olur:
“Biz, İbrahim’e göklerin ve yerin melekûtunu, gizli sırlarını gösteririz” (En'âm, 75) mealindeki âyet-i kerime bunu ifade etmektedir.
İnsanın Allah indindeki derecesi, aklının tekâmülü ve ilmiyledir:
“Allah, içinizden iman etmiş olanlarla, kendilerine ilim verilmiş bulunanların derecelerini yükseltir.” (Mücâdele, 11)
Yine Resul-i Ekrem (s.a.v.) aklın ehemmiyetini, tabiatıyla korunmasını, şu hadisiyle vurgulamıştır:
“Cennet halkının çoğu saf kimselerdir. İlliyyûn makamı, akıl sahipleri içindir.”
Prof.Dr. Haydar BAŞ Rahmetenli'l-alemin cilt 2 Kitabı sayfa : 495 /512
Yazıyı hazırlayan: Gökhan Demir