Paylaş:

RECEP BAHAR / TÜRK-AZ HABER ANALİZ

Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, 2 Şubat'ta 2023 yılının ilk dış ticaret verilerini Ankara'da Ticaret Bakanlığı Konferans Salonu'nda açıkladı. Bakan Muş, yaptığı konuşmada, ihracatın geçen yıl yakaladığı ivmeyi bu yılın ilk ayında da devam ettirdiğini belirterek, "İhracat, en yüksek Ocak ayı ihracat değerine ulaşmıştır. Ocak ayında ihracatımız, geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 10.4 artışla 19.4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir" dedi. Bakan Muş, Ocak ayı ithalatına ilişkin olarak da şu bilgileri verdi: "Enerji ve emtia fiyatlarında yaşanan sert artışın etkisi ile ithalatımız Ocak ayında 33 milyar 742 milyon dolar olurken, bu rakamın dörtte birinden fazlası enerji ithalatı kaynaklıdır. Enerji fiyatlarındaki yüksek seyrin ithalatımıza etkisi, geçmiş yılların enerji ithalatı verilerine bakıldığında daha iyi anlaşılmaktadır. Nitekim Ocak ayı enerji ithalatı 2021 yılının aynı ayına göre yüzde 238 oranında artarak 8.8 milyar dolar düzeyine yükselmiştir. Öte yandan Ocak ayında toplam altın ithalatı da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 733 artarak 5.1 milyar dolara yükseldi." Nitekim altın ithalatının yapıldığı İsviçre, 4 milyar 456 milyon dolarla Rusya'nın ardından ikinci sırada yer aldı. Geçen ay Rusya'dan 4 milyar 867 milyon dolar, Çin'den 3 milyar 559 milyon dolarlık ithalat yapıldı. Bu arada Bakan Muş, ihracatçıların alternatif pazarlara yönelmesinin önemli olduğunu belirterek, "Orta Doğu ve Körfez ülkelerinin mal ve hizmet tedariki konusunda ilk tercihinin Türkiye olması için çalışmalarımıza devam ediyoruz" dedi.

İhracatta hedef tutacak


TİM Başkanı Mustafa Gültepe, toplantıda yaptığı konuşmada, Cumhuriyetin 100'üncü yılına ihracat rekoruyla başlamanın gururunu yaşadıklarını söyledi. Avrupa ve ABD ekonomilerindeki daralmaya rağmen Ocak ayında elde edilen performansın tüm ihracat ailesi için büyük bir motivasyon kaynağı olduğunu ifade eden Gültepe, "Ocak ayı ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10.4 artışla 19.4 milyar dolara yükseldi. Son 12 ayda ise 256 milyar dolarlık ihracata ulaştık. 2023 için öngördüğümüz hedefi yakalayabilmemiz için her ay önceki yılın aynı dönemine göre 900 milyon dolar daha fazla ihracat yapmamız gerekiyor. Ocak ayında bu başarıyı sağladık. Önümüzdeki aylarda çok daha yüksek bir performans göstererek yılı 100'üncü yıla yaraşır bir ihracatla kapatmak için var gücümüzle çalışıyoruz" dedi.

Suudi Arabistan'a ihracat katlandı

Gültepe, sektörler özelinde bakıldığında Ocak ayında en çok ihracatı otomotivin gerçekleştirdiğini bildirdi. Otomotivin geçen ay 2.7 milyar dolarlık ihracata imza attığını belirten Gültepe, şu detayları verdi: "Kimya 2.3 milyar dolarla ikinci, hazır giyim 1.6 milyar dolarla üçüncü, elektrik ve elektronik 1.2 milyar dolarla dördüncü, çelik ise 1.1 milyar dolarla beşinci sırada yer aldı." En çok ihracat gerçekleştirilen ülkenin Almanya olduğuna işaret eden Gültepe, "Bu ülkeyi ABD, Rusya, İngiltere ve İtalya izledi. Bazı ülkelerde dikkat çekici artışlar kaydettik. Suudi Arabistan'a ihracatımız 22, Kazakistan'a ihracatımız 2, İsviçre'ye ihracatımız 1.5 kat arttı. Özellikle Suudi Arabistan'a ihracatta önemli bir toparlanma süreci yaşıyoruz." Suudi Arabistan, geçtiğimiz yılın ilk yarısında Türk ihraç ürünlerine fiili ambargo uyguluyordu. İhracatçıların Dolar/Euro paritesinden dolayı kaybı ise geçen ay 401 milyon dolar oldu.


Fındık ve çelikte kan kaybı sürüyor

Karadeniz'in temel ihraç ürünü, Türkiye'nin tarım ürünleri ihracatında lokomotifi fındıkta dış satımda kan kaybı sürüyor. Fındık ihracatı Ocak 2023'te 143 milyon 380 bin dolara geriledi, oysa Ocak 2022 ihracatı 181 milyon 951 bin dolardı. Fındık ihracatı yüzde 21.2 düştü. Kan kaybının yaşandığı bir başka sektör ise çelik oldu. Ocak 2022'de 1 milyar 615 milyon dolarlık ihracata imza atan çelik sektörü, yüksek enerji maliyeti nedeniyle rekabet gücünü kaybedince Ocak 2023'te ancak 1 milyar 115 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirebildi. Kayıp yüzde 31.3 oldu. İhracatta en büyük kaybı ise gemi ve yat sektörü yaşadı. Sektörün ihracatı yüzde 71 gerilemeyle 70.7 milyon dolardan 20.5 milyon dolara indi. Buna karşılık zeytinyağı ihracatı yüzde 219 artışla 37.5 milyon dolardan 119.7 milyon dolara sıçradı.

İthalattaki ürkütücü artış durmuyor

Türkiye'nin ihracatı artarken, ithalatının daha hızlı artması dikkat çekiyor. Oysa Aralık 2021'de ilan edilen Türkiye Ekonomi Modeli'nin (TEM) amacı cari fazla vermekti. Ancak geçen yıl dış ticaret açığının 110 milyar dolara ulaşması, cari yani döviz fazlası vermeyi hayal ötesi hale getirdi. Dış ticaret açığı Ocak 2023'te 14 milyar 366 milyon dolarla aylık bazda tüm zamanların rekorunu kırdı. Böyle giderse 2023'te dış ticaret açığı 170 milyar dolara merdiven dayayacak. Geçen yıl Ocak ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 63 idi. Bu yıl Ocak'ta söz konusu oran yüzde 57.4'e düştü. Bu oranın yüzde 50'ye gerilemesi Şubat 2001'de olduğu gibi 'otomatik ekonomik kriz' anlamına geliyor.