İstanbulun mənəvi memarlığı: Eyüpsultan məscidi

İstanbulun tarixi yarımadasından kənarda, Haliçin sərin sularına baxan Eyüpsultan məscidi həm memarlıq, həm estetik xüsusiyyətləri, həm də mənəvi əhəmiyyəti ilə diqqət çəkir.

İstanbulun mənəvi memarlığı: Eyüpsultan məscidi
EĞİTİMCİ İLYAS SEYİD

İstanbulun mənəvi memarlığı: Eyüpsultan məscidi

İstanbulun tarixi yarımadasından kənarda, Haliçin sərin sularına baxan Eyüpsultan məscidi həm memarlıq, həm estetik xüsusiyyətləri, həm də mənəvi əhəmiyyəti ilə diqqət çəkir.

İslamın ilk dövrlərinə qədər uzanan köklü bir tarixə malik olan bu bina Osmanlı mədəniyyətinin incə sənətkarlığını əks etdirən detalları ilə ziyarətçilərini zamana səyahətə çıxarır.

Tikinti mərhələsi və istifadə olunan materiallar

Sultan Mehmed tərəfindən 1458-ci ildə inşa edilən məscid əsrlər boyu müxtəlif təmirlərə məruz qalmış və hər dəfə orijinal cazibəsini qoruyub saxlayaraq müasir üslublara uyğunlaşdırılmışdır.

Məscidin tikintisində istifadə edilən mərmər sütunlar, naxışlı kaşılar və xəttatlıq dövrün təsirli sənətkarlığını əks etdirir. Məscidin simvolik günbəzi səmaya meydan oxuyaraq qürurla ucalır.

Memarlıq və estetik xüsusiyyətlər

Ənənəvi Osmanlı dizaynının möhtəşəm nümunəsi olan Eyüpsultan məscidi interyeri ilə göz qamaşdırır. Divarları bəzəyən zərif xəttatlıq və kafel işləri ibadət üçün dinc bir atmosfer yaradır. Məscidin iki minarəsi səmaya uzanaraq bütün ziyarətçiləri içəridəki möhtəşəmliyə dəvət edir.

Mədəni və mənəvi əhəmiyyəti

Eyüpsultan məscidi adını İslam peyğəmbəri Məhəmmədin bayraqlarını daşıyan və İstanbulun ilk ərəb mühasirəsi zamanı burada şəhid olan Əbu Eyyüp əl-Ensaridən almışdır. Onun məqbərəsi məscidin həyətində, əsas girişlə üzbəüz yerləşərək, məscidi müsəlmanlar üçün xüsusi ziyarət yerinə çevirir.

Məscidin içərisində Məhəmmədə aid olduğu güman edilən müqəddəs əmanətlərin sərgilənməsi məscidin mənəvi əhəmiyyətini daha da artırır. Osmanlı dövründə yeni sultanların taxta çıxma mərasimlərində mühüm rol oynayan Eyüpsultan məscidi bu gün də məşhur ziyarət yeri olaraq qalmaqdadır.

İstanbulun mənəvi siluetinin ayrılmaz bir parçası olan Eyüpsultan məscidi həm memarlıq möcüzəsi, həm də mədəni irsi ilə ziyarətçilərini heyran etməyə davam edir. Şəhərin xaosundan uzaq, Qızıl Buynuz sahilində mənəvi sığınacaq təklif edən bu tarixi bina əsrlər boyu ilham mənbəyi olmuşdur.

Bu möhtəşəm binanın tikinti mərhələsi, istifadə olunan materiallar və memarlıq xüsusiyyətləri bunlardır:

Materiallar: Məscidin tikintisində mərmər və yonma daş kimi davamlı materiallardan istifadə edilmişdir. Bu materiallar strukturun uzun illər davamlılığını qoruyub saxlamasını təmin etmişdir.

Memarlıq Üslubu: Eyüpsultan məscidi Osmanlı Barokko və Lalə Dövrü üslublarının təsirlərini daşıyan klassik Osmanlı memarlığının nümunələrindən biridir.

Günbəz və Minarələr: Məscidin böyük günbəzi və iki minarəsi səmaya doğru yüksələrək ziyarətçiləri heyran edir.

Daxili dekorasiya: Məscidin içərisi nəfis xəttatlıq və naxışlı kaşılarla bəzədilib. Bu dekorasiyalar dövrün sənətkarlığını əks etdirir.

Məscidin içərisi necə bəzədilib?

Bu möhtəşəm binanın interyeri Osmanlı Barokko üslubunun ən güclü nümunələrindən birini təqdim edir.

Dekorasiya və Detallar: Məscidin daxili hissəsi Osmanlı Barokko üslubunun təsiri altındadır. Bu üslub Osmanlı memarlığına Avropa barokko və neoklassik memarlıq elementlərini gətirir. İnteryerdəki detallar bu yeni üslubun xüsusiyyətlərini əks etdirir.

Günbəz: Məscidin içərisində diametri 25,75 metr olan günbəz var. Bu günbəz bütün məscidə hakimdir və plastiklik effekti yaradır.

Yüksək Qalereyalar: Daxili şərq, qərb və şimal divarları boyunca uzanan yüksək qalereyalarla əhatə olunmuşdur. Bu qalereyalar məscidin içini genişləndirir və ziyarətçilərə yüksək mənzərə təqdim edir.

Mərmər mehrab və minbər: Məscidin mehrab və minbəri profilli bəzəkləri ilə diqqət çəkir. Bu elementlər Osmanlı İslam sənətinin zərifliyini əks etdirir.

Dekorativ elementlər: Məscidin içərisi mərmərlə zəngin şəkildə bəzədilmişdir. Ənənəvi elementlər əvəzinə yeni şərh olunmuş Qərb formaları tətbiq olundu.

Eyüpsultan məscidinin xarici görünüşü

Eyüpsultan Məscidi Külliyesi, Hz. Burada Məhəmmədin bayraqlarını daşıyan ana qohumu Əbu Əyyub əl-Ənsari (Əbu Əyyub əl-Ənsari) dəfn yeri hesab edilən məqbərə var.

Eyüpsultan Məscidinin xarici görünüşü ilə bağlı bəzi məlumatlar

Memarlıq Üslubu: Eyüpsultan məscidi Osmanlı Barokko, Lalə Dövrü və Klassik Osmanlı memarlıq üslublarının təsirli qarışığını əks etdirir. Onun möhtəşəm günbəzləri və minarələri səmaya qalxdıqca ziyarətçiləri valeh edir.

Təfərrüatlar: Məscidin xarici görünüşü nöqtəli tağlarla bəzədilib. Bu zərif detallar Osmanlı dövrü sənətinin incəliklərini əks etdirir.

Türbə və Müqəddəs Əmanətlər: Məscid kompleksi içərisindəki türbədə Eyüp Sultanın türbəsi var. Həmçinin, Hz. Burada Məhəmmədin müqəddəs izləri də sərgilənir. Bu səbəbdən də məscid müsəlmanlar üçün böyük müqəddəslik daşıyır.

Eyüpsultan məscidi həm mənəvi, həm də memarlıq baxımından valehedici bir quruluşdur. Minarələri səmaya uzansa da, xarici görünüşü ziyarətçilərə tarixi və mədəni səyahət vəd edir.