Gurur, aldanış demek olup, sebebi gaflettir. Gaflet, hakikatı görememek, uyanık bulunmamak sebebiyle kayba uğramaktır. Gafletin zıddı Allah'ı hatırlamak ve O'na gönülden teslimiyet esprisinden uzak kalmamaktadır. Resûl-i Ekrem (sav), müzekkirdir (hatırlatıcıdır). İnsanları Allah'a ve O'nu zikre davet eder. Diyebiliriz ki, Resûl-i Ekrem (sav) fert ve toplum eğitiminde temel olarak gaflet ve gurura karşı savaş açmış, zikrullahın yeryüzünde hakim olması için mücahede ve mü- cadele etmiştir.
22-04-2025Gurur büyük aldanıştır. Cenab-ı Hak, gurura düşmemeleri için insanları ikaz etmektedir:
"Dünya hayatı sakın sizi aldatmasın. Allah'ın affına gü- vendirerek şeytan sizi ayartmasın." (Lokman: 31/33)
"Fakat sizler kendinizi aldattınız, güyâ bize pusu kurdunuz. Allah'ın buyruğu gelene kadar dinde şüpheye düştünüz, sizi kuruntular aldattı, sizi şeytanlar Allah'a karşı da ayarttı." (Hadid: 57/14)
"Onlar ahirete bedel dünya hayatını satın almış kimselerdir. Bundan dolayı kendilerinden azab kaldırılıp hafifletilmeyecek, onlara yardım da edilmeyecektir." (Bakara: 2/86)
"Dünya hayatı, aldanma metaından başka birşey değildir." (Al-i Imran:3/185)
"Dünya hayatı sakın sizi aldatmasın."( Lokman: 31/33)
"Allah'ı unutup da Allah'ın da kendilerini kendilerine unutturduğu kimseler gibi olmayın. Onlar, yoldan çıkmış kimselerdir." (Haşr:59/19)
"Kendilerine mal ve oğullar vermekle, iyiliklerde onlar için acele davrandığımızı mı zannederler? Hayır farkında değiller." (Müminun: 23/55-56)
"Üzerlerine herşeyin kapılarını açtık, nihayet kendilerine verilen o şeyler yüzünden ferahlandıkları vakit de onları ansızın tutup yakalayıverdik ve artık o anda bütün ümitlerinden mahrum kaldılar. " (Enam:6/44)
"Onlara fırsat verişimiz, ancak günahlarını artırmaları içindir." (Ali Imran: 3/178)
"Ozalimlerin yapacaklarından Allah'ı gafil zannetme sakın. O bunları ancak öyle birgün için geçiktiriyor ki, o gün gözler şaşkınlıkla bekleyip kalacaklardır." (Ibrahim: 14/42)
"İçine her bir topluluğun atılmasından sonra bekçileri onlara: "Size bir ikaz edici gelmemiş miydi?' diye sorarlar. Onlar: 'Evet doğrusu bize bir ikaz edici geldi...' derler." (Mülk:67/8,9)
"Eğer kulak vermiş, akletmiş olsaydık, çılgın alevli cehennemin içindekilerden olmazdık, derler. Böylece günahlarını itiraf ederler. Çılgın alevli cehennemin içindekiler yok olsunlar. " (Mülk: 67/10-11)
"Ey Muhammed, benim adıma de ki: Ey nefislerine karşı tutumsuz duran kullarım, Allah'ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Doğrusu Allah, günahların hepsini bağışlar. Çünkü o, bağışlayandır. Merhametlidir. Rabbinize teveccüh ediniz. Azab size gelmeden önce O'na teslim olunuz." (Zümer:39/53-54)
Gurur vahim bir aldanıştır. Aldanışın temel sebebi ise nefis ve şeytandır. İnsan, aldanışa düşüp mahkeme-i kübrada büyük pişmanlık içinde perişan olmamak için nefsini muhatap almalı, ondan asla emin olmamalıdır. Hz. Yusuf'un dilinden, "Ben nefsimi temize çıkarmak istemiyorum. Çünkü nefis, daima kötülüğü emredicidir." (Yusuf: 12/53) demeli ve bu nefsin terbiye ve tezkiyesi yoluna girmelidir. Ve insan mutlaka bildiği ile amel etmeli, ilmini ve amelini arttırmanın yollarını aramalıdır. Zira; "Kendini arıtan saadete ermiştir." (Şems:91/9) Aksi halde bildiği ile amel etmeyenler, kitap yüklü merkepler gibidirler. (Cuma: 62/5)
Kaynak: Prof.Dr. Haydar Baş / İslam ve Mevlana