Paylaş:

M. YASİN ERKOL / TÜRK-AZ DETAY HABER

Lübnan, İran, Mısır, Türkiye ve Irak'ta son dönemde yerel para birimlerinin ABD doları karşısında yaşadığı değer kaybının önü alınamıyor. Lübnan gibi üretimin az, ithalatın ise yüksek olduğu ülkelerde yaşayan halk, dolar kurundaki bu ciddi dalgalanmalardan direkt etkileniyor. Gıda, giyim gibi birçok ürünün dolar kuruna göre fiyatlandırıldığı Lübnan'da, fiyatlarda gün içerisinde dahi artış yaşanabiliyor.


Lübnan acınacak halde

2019 yılından bu yana derin bir ekonomik krizin yaşandığı Lübnan'da döviz rezervlerinin erimesinin önüne geçilmesi için bankalardaki dolar mevduat hesapları donduruldu. Ekim 2019'da başlayan hükümet karşıtı gösteriler, hükümetin istifası, Beyrut'taki liman patlaması ve Covid-19 salgını gibi olaylar Lübnan ekonomisini derinden etkiledi. 1 ABD doları 2019'da 1500 Lübnan lirasından işlem görürken, art arda yaşanan gelişmelere eş zamanlı olarak liradaki değer kaybı da artmaya başladı. Ocak 2022'de 1 ABD doları 20 bin Lübnan lirası iken şu anda karaborsa ve döviz ofislerinde 55 bin lira seviyesinde işlem görüyor. Geçen bir yıllık süre zarfında Lübnan lirasının yaklaşık yüzde 150'lik bir değer kaybı yaşadığı görülüyor.


İran tümeni bir yılda yüzde 51 değer kaybetti

İran İstatistik Merkezi'nin 21 Ocak'ta yayımladığı bilgilere göre, ülkede mal ve hizmet fiyatları 22 Aralık-20 Ocak döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51.3 arttı. Bu oran yiyecek fiyatlarında yüzde 70.1 olurken, en çok fiyatı yükselen ürünler arasında yüzde 250 artışla birinci sırada sıvı yağ yer aldı. Ülkede son 12 aylık enflasyon oranı ise yüzde 46.3 olarak belirlendi.
Yerel para birimi 2022'nin 21 Kasım-21 Aralık döneminde yüzde 10 değer kaybederek 1 ABD doları 41 bin tümene yükseldi. Şu anda ise 1 ABD doları 45 bin 250 tümen seviyesinde işlem görüyor. Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'nin göreve geldiği 19 Haziran 2021'den bu yana tümen dolar karşısında yüzde 75 değer kaybetti.

Irak'ta Merkez Bankası Başkanı görevden alındı

Irak dinarı da ABD doları karşısında hızla değer kaybeden para birimleri arasında. Merkez Bankası 1 ABD dolarını 1470 dinar olarak belirlese de piyasada 1 ABD doları 1650 dinarı buluyor. Irak'ta dolar/dinar kurunda yaşanan dalgalanma raflardaki ürün fiyatlarının da artmasına neden oluyor. Kurda yaşanan bu dalgalanma nedeniyle Irak Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani, 23 Ocak'ta, Merkez Bankası Başkanı Mustafa Galip Muhlifi görevden alarak yerine vekaleten Ali Muhsin Allak'ı atadı. Merkez Bankası Başkanı'nın değiştirilmesi sonrası 1 ABD doları 1160 dinara geriledi. Hükümet açıkladığı paketler kapsamında halka ucuz fiyata tavuk, un ve yumurta satmaya başladı. Alınan bu kararın yoksul aileleri hedeflediği ifade ediliyor.
Merkez Bankası'ndaki görev değişimi sonrası döviz kurunda yaşanan bu küçük düşüş sonrası kısa sürede kur yeniden yükselişe geçti. Irak Merkez Bankası halka satışta döviz kurunu dolar başına 1470 Irak dinarı olarak belirlerken, karaborsa ve serbest piyasada 1 ABD doları 1590 ila 1620 dinardan işlem görüyor.

Mısır para birimi de kaybedenler liginde

Mısır cüneyhi, ABD doları karşısında 21 Mart 2022'den bu yana yaklaşık yüzde 51 civarında değer kaybederek tarihi bir düşüşe tanık oldu. Tarihi bir düşüşe tanıklık eden Mısır para birimi cüneyh, ABD doları karşısında 29.91 seviyesinde işlem görüyor.

Türk Lirası da dövize yenik düştü

Türk Lirası da son bir yılda ABD Doları ve Euro'ya yenik düştü. 1 Ocak 2022'de 13.567 olan bir ABD Doları, 1 Ocak 2023'te 18.72'ye çıktı. TL, ABD Doları karşısında son bir yılda yüzde 38 değer yitirdi. TL, 2021'de de ABD Doları karşısında yüzde 83 değer kaybetmişti. TL'deki değer kaybı 1 Ocak 2021 ile 1 Ocak 2023 arasında yani iki yıllık dönemde yüzde 152'yi geçti. Dolar 27 Ocak'ta Kapalıçarşı'da 19.03'ten işlem görüyordu. Dolayısıyla 1 Ocak 2021'den geçtiğimiz Cuma gününe kadar değer kaybı yüzde 156 oldu. TL, geçen yıl dünyada en çok değer kaybeden para birimleri arasında yer aldı.