Paylaş:

İstanbul hükümetinin fetvasına karşı Mustafa Kemal 147 din adamının imzasını taşıyan fetva hazırlatmıştır. İşte o fetva:

"1- Dünyanın nizamının sebebi olan İslam Halifesi Hazretlerinin, halifelik makamı ve saltanat yeri İstanbul, müminlerin emiri (padişahın) varlığının sebebine aykırı olarak, İslamların düşmanı olan düşman devletler tarafından fiilen işgal edilerek, İslam askerleri silahlarından uzaklaştırılıp, bazıları haksız olarak şehit edilmiş, halifelik merkezini koruyan istihkamlar, kaleler, savaş aletleri zapt edilmiş ve resmî işleri yürüten ve İslam ordusunu donatmakla görevli Bab-ı Ali'ye (başbakanlık) ve Harbiye Nezareti'ne el konmuştur.

Bu suretle halife, milletin gerçek menfaatleri uğrunda tedbir almaktan men edilmiştir.

Sıkıyönetim ilan edilip harp divanları kurulmuş, İngiliz kanunları uygulanarak kararlar verilmek sûretiyle halifenin yargı hakkına müdahale edilmiştir.

Yine halifenin rızası olmadığı halde, Osmanlı toprakları olan İzmir, Adana, Maraş, Antep, Urfa taraflarına düşmanlar saldırıp oradakileri Müslüman olmayan uyruklarımızla elele vererek İslamları toptan yok etmeye, mallarını yağmalamaya ve kadınlarına tecavüze, Müslüman halkın bütün kutsal inançlarına hakarete kalkışmışlardır.

Anlatılan şekilde hakarete ve esirliğe uğrayan halifelerini kurtarmak için ellerinden geleni yapmaları bütün Müslümanlara farz olur mu?

Cevap: Allah en iyi bilir ki, olur.

2- Bu suretle halifeliğin meşru hakkını elinden alanlardan kurtarmak ve fiilen saldırıya uğrayan vatan topraklarını düşmandan temizlemek için uğraşan ve çalışan İslam halkı şeriatça Allah yolundan ayrılmış olurlar mı?

Cevap: Allah en iyi bilirler ki, olmazlar.

3- Halifeliğin gasp edilen haklarını geri almak için düşmanlara karşı açılan mücadelede ölenler şehit, kalanlar gazi olur mu?

Cevap: Allah en iyi bilir ki, olurlar.

4- Bu suretle din uğrunda savaşan ve görevini yapan halka karşı düşman tarafını iltizam ederek İslamlar arasında silah kullananlar ve adam öldürenler şeriat bakımından en büyük günahı işlemiş ve fesatçılık işlemiş olurlar mı?

Cevap: Allah en iyi bilir ki, olurlar.

5- Bu suretle aslında istemediği halde düşman devletlerinin zoru ve kandırması ile olaylara ve gerçeğe uymayarak çıkarılan fetvalar Müslümanlar için şeriatça dinlenir mi ve ona uyulur mu?

Cevap: Allah en iyi bilir ki, uyulmaz."

Bu fetvanın yanında, meclisin Cuma günü açılması da Damat Ferit'in halifeye isyan şeklinde ifade ettiği Kurtuluş Savaşı hare-ketinin meşruluğunu arttırmak içindir. 

16 Nisan 1920'de Heyet-i Temsiliye heyetince Anadolu'ya gönderilen ve özellikle müftülere tebliğ edilen bu fetvayı 153 müftü ve din âlimi tasdik etmiştir.

Ankara fetvasını tasdik eden din adamları şunlardır:
Vekil-i müfti bi-medinet-i Samsun (Samsun Müftü Vekili) Bahri
El-müfti bi-medinet-i Kütahya (Kütahya Müftüsü) Fevzi
El-müfti bi-medinet-i Sinop Salih
El-müfti bi-medinet-i Eskişehir Mehemt Salih
El-müfti bi-medinet-i Gümüşhane Mehmet Fehmi
El-müfti bi-medinet-i Bursa Ahmed Hamdi
El-müfti bi-medinet-i Bilecik Mehmet Nuri
Eddail müfti bi-medinet-i Mehmet Rif'at
El-müfti bi-medinet-i Denizli Ahmet Hulusi
El-müfti bi-medinet-i Tokat elhac Ömer
El-müfti bi-medinet-i Diyarbekir elhac İbrahim
El-müfti bi-medinet-i Çerkeş Mustafa
El-müfti bi-medinet-i Taşköprü Mehmet Emin
El-müfti bi-medinet-i Ayancık Ismail Hakkı
El-müfti bi-medinet-i İnebolu Ahmed Hamdi
El-müfti bi-medinet-i Boyabat Ahmet Şükrü
El-müfti bi-medinet-i Daday Rüştü
El-müfti bi-medinet-i Tosya Bahaeddin
El-müfti bi-medinet-i Araç Hasan Tahsin
El-müfti bi-medinet-i Tirebolu Ahmet Necmettin
El-müfti bi-medinet-i Bünyan İbrahim Hakkı
El-müfti bi-medinet-i İnegöl Fehmi
El-müfti bi-medine-i Yenişehir Hüseyin Hüsnü
El-müfti bi-medinet-i Narman İsmail Hakkı
El-müfti bi-medinet-i İspir Ahmed
El-müfti bi-medinet-i Akdağ Mehmet Edip
El-müfti bi-medinet-i İskilip İsmail
El-müfti bi-medinet-i Urfa Hasan
El-müfti bi-medinet-i Harran Mustafa Sırrı
El-müfti bi-medinet-i Maçka Kamil
El-müfti bi-medinet-i Gemlike Ahmed Vasfi
El-müfti bi-medinet-i Mihallıççık Abdülgafur
El-müfti bi-medinet-i Kirmastı Osman
El-müfti bi-medineti Söğüt Mustafa
El-müfti bi-medinet-i Tortum elhac Ali
El-müfti bi-medinet-i Gümüşhacıköy Ali Rıza
El-müfti bi-medinet-i Merzifon Vehbi
El-müfti bi-medinet-i Yusufeli Ahmed
El-müfti bi-medinet-i Hınıs Şeyh Bahaeddin
Vekil-i müfti bi-medinet-i Bayazıd Abdülhadi
El-müfti bi-medinet-i Diyadil Ömer
El-müfti bi-medinet-i Sivrihisar Mehet Ali Niyazi
El-müfti bi-medinet-i Orhaneli Yusuf Ziya
El-müfti bi-medinet-i Lice Ahmet
El-müfti bi-medinet-i Erbaa Abdullah Fehmi
El-müfti bi-medinet-i Yozgat Mehmet Hulusi
El-müfti bi-medinet-i Gürün İsmail Vehbi
El-müfti bi-medinet-i Boğazlayan Abdullah
El-müfti bi-medinet-i Bayburt Fahreddin
El-müfti bi-medinet-i Havza İsmail
El-müfti bi-medinet-i Pünhan Mehmet Tevfik
El-müfti bi-medinet-i Siverek Osman
El-müfti bi-medinet-i Direk İskender Kazım
Vekil-i müfti bi-medinet-i Haymana Ahmet Vehbi
El-müfti bi-medinet-i Devrek Abdullah Sabri
El-müfti bi-medinet-i Bozdoğan Hasan Tahir
El-müfti bi-medinet-i Mudanya Mehmet Niyazi
El-müfti bi-medinet-i Simav Mehmet Arif
El-müfti bi-medinet-i Karacasu Mustafa Hulusi
El-müfti bi-medinet-i Gediz Süleyman
El-müfti bi-medinet-i Demrci İbrahim Hakkı
El-müfti bi-medinet-i Viranşehir İbrahim
El-müfti bi-medinet-i Kayseri Nuh
El-müfti bi-medinet-i Maraş Hacı Ahmed
El-müfti bi-medinet-i Bahçe Mehmet Salim
El-müfti bi-medinet-i İncesu Mahmut
El müfti bi-medinet-i Bitlis Abdülmecid
Vekil-i müfti bi-medinet-i Uşak Ali Rıza
El-müfti bi-medinet-i Eşme Nazif
El-müfti bi-medinet-i Diyarbekir-Silvan Abdurrahman
El-müfti bi-medinet-i Hizan Abdülmecid
El-müfti bi-medinet-i Van Rıza
Vekil-i müfti bi-medinet-i Acıpayam Himmet Hulusi
El-müfti bi-medinet-i Balya Hüseyin
Müderrisînden Abdullah
El-müfti bi-medinet-i Niksar Mustafa Fehmi
Müderrisînden Hacı Süleyman
Müderrisînden Halil
Çal Müftüsü Ahmet İzzet
Çine'de Millî Ordu Müftüsü Gümülcüneli Es'ad
Çine Müftüsü Ahmed Zühdü
Yozgat Müftü Vekili Şükrü
El-Müfti bi-medinet-i Viranşehir
Meclis-i Millî azasından Isparta mufti-i sabıkı Hüseyin Hüsnü
Karahisarısahip Mebusu Müderrris Mehmet Şükrü
Sivas Mebusu ulemadan Mustafa Taki
Isparta Mebusu ulemadan Hafız İbrahim
Karahisarısahib Mebusu ulemadan Nebil
Silifke Mebusu Kuzaddan Hacı Ali
Kırşehir Mebusu mufti-i sabıkı Müfit
Bursa Mebusu Karacabey mufti-i sabıkı Mustafa Fehmi
Bursa Mebusu ulemadan Abdüllahat Servet
Kayseri Mebusu mufti-i sabıkı Ahmet Remzi
Kayseri Mebusu ulemadan Mehmet Alim
Ankara ulemasından Kocabey Medresesi Müderrisi Beynameli elhac Mustafa
Hacı Bayram Medresesi Müderrisi Müsevvit Hacı Süleyman
Molla Büyük Medresesi Müderrisi İsmail
Şahabiye Medresesi Müderrrisi Sadullah
Sarıyye Medresesi Müderrisi Mehmet Şevki
Aneka Medresesi Müderrrisi Ahmet Şefik
Zeynelabidin Medresesi Müderrisi Hamza
Yeşilahi Medresesi Müderrrisi Abidin
Sarı Kadın Medresesi Müderrrisi Tevfik
Zencil Medresesi Müderrisi Abdullah Hilmi
Bayazıd dersiamlarından Rıfat
Reisü'l-kurra Hüseyin Hilmi
Bursa ulemasınan reisü'l-müferrisi Hacı Yusuf
Bursa mufti-i sabıkı ve Çelebi Sultan Medresesi Müderrisi Ömer Kamil
Murad-ı Sani Medresesi Müderrisi elhac Sadık
Cami-i Kebir Mahallesi Şeyhi elhac Ahmed Efendi
Hüseyin Çelebi Medresesi Müderrisi Mehmet Kamil
Çendik Medresesi Müderrisi Mehmet Emin
Giridî Ahmed Paşa Medresesi Müderrisi Süleyman Vehbi
Bayazid Paşa Medresesi Müderrisi Abdülkadir
Vaiz Medresesi Müderrisi Hafız Faik
Mehmet Rani Medresesi Müderrisi Mehmet Sabit
İvaz Paşa Medresesi Müderrisi Sadık
Mekteb-i Sultani Ulum-i Diniye Muallimi Celaleddin
Müderrisînden ve medrese muallimlerinden Mustafa Rıf'at
Kurşunluzade Medresesi Müderrisi Ali Rıza
Dersiam ve medrese muallimlerinden Mehmet Hayati
Tarafiye Medresesi Müderrisi Ali Osman
Darü'l-hilafet'ül-Aliye Medresesi Bursa Şubesi Müdürü Abdullah
Arslanzade Medresesi Müderrisi Yusuf Kenan
Fazıl Abdurrahman Medresesi Müdürü Ramazan
Ulemadan Tayfur
Kazan ulemasından elhac Yahya
Ulemadan Abdurrahman
Darü'l-hilafet'ül-Aliyye Medresesi muallimlerinden Hafız Mahmut
Darü'I-Mezkur mauallimlerinden Hafız Kemal
Darü'I-Mezkur muallimlerinden Ahmed
Dersiamdan İlyas
Müderrisînden Muallim Mehmet Naci
Müderrisînden Mehmet
Müderrisînden Abdülaziz
Müderrisinden Hafız Hüseyin
Müderrisînden Ahmet Hamdi
Dar'ül-hilafet'ül-Aliyye Medresesi muallimlerinden elhac Ziya Müderrisînden Muallim Ahmed Rüştü
Esatize-i ulemadan ve meşayih-ı Sadiyeden Erzurumlu İsmail Hakkı Bursa Müftüsü müsevvidi Ahmed İzzet
Darü'l-hilafetü'l-Aliye Medresesi muallimlerinden İbrahim Hakkı
Mut müfti-i sabıkı Mustafa Kasım
Burhaniye müfti-i sabıkı Hoca Mehmet
Hamzabey Medresesi Müderrisi Abdurrahman Zühtü
Müderrisînden Ahmed Rüştü
Gümüşhane ulemasında Azmi
Gümüşhane ulemasından İmam Mustafa
Habsman ulemasından Osman Nuri
Habsman ulemasından Osman Şemseddin
Balıkesir Kadısı Mehmet Şükrü
Balıkesir kadı-ı sabıkı Alim. 
Bu fetva, esasen İslam dinini kullanarak halifenin yaptıklarını meşru göstermeye çalışan İstanbul Hükûmeti'nin planını bozmuştur.

Mesela, Ankara fetvası olarak bilinen Mustafa Kemal Paşa'nın hazırlattığı fetva, Hakimiyet-i Milliye, 5 Mayıs 1336 no: 27'de yayınlanmıştı.

"Latin harfleriyle ilk defa, Sebilürreşad, c.1, s.3 (Haziran 1948'de) tekrarlandı.

İmza koyan Seydişehir Müftüsü İsmail Hakkı Efendi, Sebilür- reşad dergisine bir mektup göndermiştir.

İsmail Hakkı Efendi şöyle demektedir:

'Büyük Millet Meclisi Hükûmeti'nin temellerini kuran fetvayı şerifede benim de imzam var. Sebilürreşad'ın üçüncü nüshasında, Anadolu İstiklal Savaşı'nda millî vahdeti temin ile yeni Türk devletinin temellerini atan ve istiklale kavuşturan fetva-yı şerifeyi imza ve tasdik edenler arasında ben de bulunmakla iftihar ederim.' (Prof. Dr. Haydar Baş Hoş Geldin Atatürk eseri sh: 433)