VEDA HUTBESİ İLE İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ’NİN MUKAYESESİ.....

Mukayeseden önce BM’nin İnsan Hakları Beyannamesi’ne bir bakalım:

Giriş:

<    VEDA HUTBESİ İLE İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ’NİN MUKAYESESİ.....

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi insan haysiyet ve şerefini koruma gayesi ile eşit ve devir kabul etmez insan haklarının teminini; hürriyetin, adaletin ve dünya barışının temeli kabul etmiştir. Bu beyanname ile insan haklarının tanınma­ması; insanlık vicdanını isyana sevkeden, anarşi çıkaran ve dünya barışını bozan bir unsur sayılmıştır.

Yine İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne göre; insan hakla­rı, hukuk sistemi ile korunacak, yani bu haklar teori olmaktan çıkıp günlük hayatı şekillendirecektir.

Yine bu beyannameye göre; Birleşmiş Milletler hakları, insan haklarına, insan haysiyet ve şerefine, kadın-erkek eşitliğine olan imanlarını teyiden ilan etmişlerdir. Birleşmiş Milletler nezaretinde, beyannamede yayınlanan bu ölçü ve prensiplerin cihanşümulleş­mesi sağlanacaktır.

Beyannamenin muhtevası:

1. Eşitlik: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi (md. 1, 2, 7, 23) maddelerinde insanların eşitliği vurgulanmıştır. Öyle ki, bütün in­sanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Herkes, bu beyannamede ilan olunan haklardan ve bütün hürriyetlerden ırk, renk, cins, dil, din, siyasî veya diğer herhangi bir akide, milli veya içtimaî menşei, servet vb. bir fark gözetilmeden istifade edebilir. Ülkelerin bağımsız olmaması bu hak ve hürriyetlerin tatbikini etki­lemeyecektir. Herkes, kanun önünde eşittir. Herkesin eşit çalışma, eşit ücret hakkı vardır. Ve yine; herkesin çalışma, âdil ve elverişli ücret alma, sendika kurma ve buna katılma hakkı vardır.

2. Haklar ve Hürriyetler:

a. Haklar: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyanna­mesi özetle insan haklarını şöyle sıralamıştır:

Yaşamak, hürriyet ve güvenlik hakkı (md.3) /Hukuki kişiliğin ta­nınması hakkı (md.6) / Millî mahkemelere müracaat hakkı (md.8) / Tarafsız ve bağımsız bir mahkemede hak ve hukuku savunma hak­kı (md.10) / Herkesin özel hayatı, ailesi, meskeni veya yazışma hu­susunda keyfi tecavüzlerden korunma hakkı (md.12) / Zulüm kar­şısında, başka memleketlere iltica edip mülteci muamelesi görme hakkı (md.14) / Ailenin devlet tarafından korunma hakkı (md.16) / Mülkiyet hakkı (md.17) / Yönetime katılma hakkı (md.21) / Sos­yal güvenlik hakkı (md.22) / Çalışma hakkı (md.23) / Dinlenme, eğlenme ve tatil hakkı (md.24) / Uygun bir hayat seviyesi hakkı ve anne ve çocuklara özel ihtimam hakkı (md.25) / Eğitim hakkı (md.26) / İlim tahsil etme hakkı (md.27).

b. Hürriyetler: Hiç kimsenin keyfî olarak alıkonulamayacağı (md.9) / Seyahat hürriyeti (md.13) / Fikir, vicdan ve din hürriyeti (md.18) / Fikir ve ifade hürriyeti (md.19) / Toplanma, dernek kur­ma ve derneğe katılma hürriyeti (md.20).

3. Adalet: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne göre kölelik yasaktır (md.4) / Kimseye işkence yapılamaz (md.5) ve bir kimsenin suçluluğu kanunla tespit olunur (md.11).

4. Kardeşlik: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne göre, in­sanlar eşit doğar, birbirlerine kardeşlik zihniyeti ile hareket etme­lidirler (md.1).

Sonuç: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin sonuç bölü­münde (md.29 ve 30) içinde yaşanılan topluluğa karşı vecibeler ile başkalarının hak ve hürriyetlerine saygı göstermek hususu vurgu­lanmaktadır ve bu haklar ve vazifelerin hiçbir güç tarafından orta­dan kaldırılamayacağı hatta böyle bir faaliyette bulunulamayacağı ifade edilmektedir.

 

Prof.Dr. Haydar BAŞ   Rahmetenli'l-alemin cilt 2 Kitabı sayfa : 543 /545

Yazıyı hazırlayan: Gökhan Demir